Źródło
dochodów gminy określają ustawy, a w szczególności Ustawa o samorządzie
gminnym oraz Ustawa o dochodach jednostek samorządu terytorialnego
(obligatoryjnie). Katalog tych źródeł ma charakter zamknięty. Jednak obejmuje
on również te, które gmina - na podstawie przepisów lokalnych - może wprowadzić
na swoim terytorium (fakultatywne).
Wszelkie
próby wprowadzenia dodatkowych tytułów pozyskiwania środków finansowych nie
mających stosownego umocowania w obowiązujących przepisach, są uznane za
niezgodne z prawem.
A
jak ma się to stwierdzenie w drugą stronę - jeśli mamy zapis ustawowy (umowy
cywilnoprawne) o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, a my nie
potrafimy, nie umiemy, nie chcemy ściągnąć tego dochodu, to zgodnie z prawem,
czy niezgodnie z prawem? Czy działamy na zasadzie: co nie jest zabronione jest
dozwolone, czy na zasadzie obowiązującego prawa i w granicach tego prawa się
mieszczące? Czy niedochodzenie
dochodów gminy jest naruszeniem dyscypliny finansów publicznych przez organ
wykonawczy gminy?
Budżet
gminy jest rocznym planem finansowym obejmującym dochody i wydatki organów
gminy związane z realizacją jej własnych zadań publicznych i nie może
finansować innych zadań realizowanych przez jednostki spoza systemu samorządu
terytorialnego.
Na
dzień dzisiejszy w systemie podziału terytorialnego kraju jednostkami samorządu
terytorialnego są: gmina, powiat, województwo. Związek Międzygminny nie
jest jednostką samorządu terytorialnego .
Art.
50 Ustawy o samorządzie gminnym mówi: "Obowiązkiem osób uczestniczących w
zarządzaniu mieniem komunalnym jest zachowanie szczególnej staranności przy
wykonywaniu zarządu zgodnie z przeznaczeniem tego mienia i jego ochrona".
Ustawodawca
powyższym artykule posłużył się pojęciami: "zarządzenie mieniem komunalnym"
oraz "wykonywanie zarządu tym mieniem". Należy to rozumieć szeroko jako podejmowanie wszelakiego
rodzaju czynności dotyczących mienia komunalnego. Zasada ta obejmuje cały
obszar wykonywania praw majątkowych gminy, jako podmiotu publicznoprawnego i podlega
ocenie według kryteriów: legalności, gospodarności, celowości i rzetelności. Art. 50 cyt. ustawy jest skierowany
do osób uczestniczących w zarządzaniu mieniem komunalnym. O tym czy dana
osoba jest objęta ww. artykułem rozstrzyga zakres nałożonych na nią obowiązków.
Jeżeli do obowiązków należy wykonywanie jakichkolwiek czynności związanych z
zarządzaniem mieniem komunalnym zobowiązania jest ona do zachowania "szczególnej
staranności" przy wykonywaniu zarządu zgodnie z przeznaczeniem mienia
i jego ochronę. Pojęcie "szczególnej staranności" powinno być
zrozumiałe jako wyższa staranność niż należyta lub jako "staranność
dobrego gospodarza". Zamieszczenie w przepisie słów "i jego ochrona"
byłoby nieuzasadnione i niepotrzebne, skoro ochrona każdego mienia jest
zagwarantowana w Kodeksie cywilnym. Dlatego wymaganie "szczególnej
staranności" stanowi kryterium skierowane do jednego rodzaju mienia -
mienia komunalnego.
W
doktrynie prawnej zaprezentowano stanowisko zgodnie z którym przez pojęcie "gospodarowanie
mieniem komunalnym" należy rozumieć regulowanie stosunków prawnych w
formach nie władczych (umowy cywilnoprawne, np. umowa najmu, dzierżawy), natomiast "administrowanie i
zarządzanie mieniem" to stosowanie do form władztwa
publicznoprawnego, np. "porozumienie". Do zadań własnych gminy należy
m.in.: sprawy wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i
oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymanie czystości i porządku, itp.
PRZEZNACZENIE SKŁADNIKÓW MAJĄTKOWYCH (NIE STANOWIĄCYCH GRUNTÓW)
określone jest albo w drodze UCHWAŁY rady gminy, albo czynności podejmowanych
przez Wójta w zakresie gospodarowania mieniem komunalnym.
Pismem
z dnia 21 listopada 2016 roku w sprawie OR.1431.36.2016(2) czytam: "W
odpowiedzi na złożony wniosek z dnia 7 listopada 2016 roku Wójt Gminy informuje:
-
w
pkt. 2, że "Gmina
Łaskarzew nie uzyskała dochodów za dostarczanie wody w latach 2011 - 2016 gdyż
dochody te wpływają do Związku Międzygminnego",
-
w
pkt. 4, że: "Gmina Łaskarzew na postawie uchwały Nr IX/49/92 Rady
Gminy Łaskarzew z dnia 29 maja 1992 roku przystąpiła do Związku Międzygminnego
Wodociągów i Kanalizacji Wiejskich z siedzibą w Węgrowie. Wodociągi gminy,
którymi zarządza i administruje Związek są własnością Gminy Łaskarzew i są na
stanie majątku Gminy. Z ww. tytułu Gmina nie osiąga żadnych dochodów bo nie
może ich osiągać, gdyż Związek administruje i zarządza wodociągami, ustala
opłaty, DOKONUJE REMONTÓW i bieżących napraw infrastruktury. Gmina nie wniosła do Związku
żadnej nieruchomości w użytkowanie wieczyste, gdyż przedmiotem użytkowania
wieczystego mogą być wyłącznie nieruchomości. Sieć wodociągowa nie może być
przedmiotem użytkowania wieczystego i nie może być w tej formie prawnej
wniesiona do Związku. Wodociągi które eksploatuje Związek Międzygminny są przekazywane
do Związku w formie PROTOKOŁÓW.
Stosownie
do Ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami (Dz. U z
2015 r., poz. 782) w art. 13 ust. 1 czytamy: "Z zastrzeżeniem
wyjątków wynikających z ustaw NIERUCHOMOŚCI mogą być przedmiotem sprzedaży,
zamiany i zrzeczenia się, oddanie w użytkowanie wieczyste, w najem lub dzierżawę,
użyczenia, oddania w trwały zarząd, a także mogą być obciążone ograniczonymi
prawami rzeczowymi, wnoszone jako wkłady niepieniężne (aporty) do spółek,
przekazywane jako wyposażenie tworzonych przedsiębiorstw państwowych oraz
majątek tworzonych fundacji".
Jeśli
sieć wodociągowa nie może być przedmiotem użytkowania wieczystego i nie
może być w tej formie prawnej wniesiona do Związku, to na podstawie jakiej
formy prawnej stosownej do Ustawy
z dnia 27 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami - Związek
administruje i zarządza siecią wodociągową na terenie Gminy Łaskarzew?
Za
istotę powołania Związku Międzygminnego uważa się wspólne wykonywanie
przekazanych przez gminy tworzące Związek - zadań publicznych. Przez pojęcie tych zadań należy
rozumieć zarówno zadania własne gminy, służące zaspokojeniu zbiorowych potrzeb
wspólnoty gminnej, jak i zadania zlecone.
Uzasadnieniem działań zainteresowanych gmin polegających na
tworzeniu związku musi istnieć przekonanie, że jedynie przekazanie danych zadań
Związkowi ułatwi bądź umożliwi ich realizacje z większą korzyścią dla
społeczności lokalnej, ponieważ to stopień zaspokojenia zbiorowych potrzeb
wspólnoty powinien stanowić kryterium przekazania zadań Związkowi.
Jak
pisałem w blogu "Nadzór właścicielski" z dnia 25 sierpnia 2016 roku -
przekazanie Związkowi Komunalnemu pod nazwą Związek Międzygminny Wodociągów i
Kanalizacji Wiejskich z siedzibą w Węgrowie - dalej ZMWiKW z siedzibą w
Węgrowie zadań przez gminy nie stanowi zasady "subsydiarności" (z łac. "subsydium"'- pomoc,
wsparcie).
W naszym przypadku ta pomoc i wsparcie
powinno wynosić tyle ile pozostałych gmin członków "Związku Komunalnego"
pod nazwą ZMWiKW z siedzibą w Węgrowie - CZYLI 0,00 złotych. Skoro (...) "z ww. tytułu
Gmina nie osiąga żadnych dochodów, bo nie może ich osiągać, gdyż Związek
administruje i zarządza wodociągami, ustala opłaty, DOKONUJE REMONTÓW i
bieżących napraw infrastruktury (...)".
Czyli Modernizacja i remont Stacji
Uzdatniania Wody w Melanowie w wysokości 1.624.999,05 złotych było POMOCĄ,
czy WSPARCIEM "Związku Komunalnego pod nazwą ZMWiKW z siedzibą w Węgrowie?
"Budżet gminy (...) nie
może FINANSOWAĆ INNYCH ZADAŃ REALIZOWANYCH PRZEZ JEDNOSTKI SPOZA SYSTEMU
SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO".
Drogie
Koleżanki i Koledzy Radni - "redyk jest dopiero na wiosnę...".
Majątek
zasadniczo nie stanowi synonimu pojęcia mienia. Majątek bowiem obejmuje
nie tylko prawa majątkowe (aktywa),
ale także długi (pasywa).
Długi nie wchodzą do mienia ale ciążą na tym mieniu.
Pod
pojęciem mienia należy rozumieć: wyposażenie gmin i
związków gmin w mienie komunalne ma zasadnicze znaczenie dla
realizacji lokalnych zadań publicznych. Mienie to stanowi zabezpieczenie
podstawowych wartości samorządu takich jak: osobowość prawna, samodzielność,
możliwość realizowania zadań własnych wyznaczonych przez odpowiednie ustawy.
Dlatego zgodnie z art. 30 ust. 2 pkt 3 Ustawy
o samorządzie gminnym: "(Zadania Wójta) to istotna sfera działania organu
wykonawczego gminy, które jako ustawowe (obligatoryjne) zadania obligują Wójta
do zarządzania, administrowania posiadanym przez gminę mieniem, dbanie o
jego stan i prawidłowe wykorzystywanie, w szczególności w celu zaspokojenia
zbiorowych potrzeb wspólnoty samorządowej". Gospodarowanie mieniem
powinno być oparte na zasadach oszczędnego i wydajnego wykorzystywania
posiadanych składników majątkowych oraz uzyskiwanie właściwej relacji
NAKŁADÓW do EFEKTÓW.
W orzeczeniu z dnia 9 kwietnia 2002 roku
Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że: "Gospodarowanie
mieniem komunalnym oznacza rozporządzaniem pewnym zasobem w ten sposób, iż
przez działanie gospodarującego z zasobu tego nie tylko wychodzą pewne
składniki, ale również inne wchodzą do niego".
Na podstawie jakiego zarządzenia, jakiej
uchwały Rady Gminy Łaskarzew powierzył Pan, Panie Wójcie administrowanie i
zarządzanie czterema Stacjami Ujęć i Uzdatniania wody pitnej wraz z siecią
wodociągową Związkowi Komunalnemu pod nazwą Związek Międzygminny
Wodociągów i Kanalizacji Wiejskich z siedzibą w Węgrowie?
Przekładając to na prosty język to wygląda
tak: Gmina zainwestowała miliony w modernizacje Stacji uzdatniania wody
(Izdebno, Melanów, Dąbrowa, Stary Helenów), wybudowała sieć wodociągową.
Przyszedł "Franek chcesz zarobić", który administruje i zarządza
siecią wodociągową wraz z infrastrukturą. "Gmina Łaskarzew w latach 2011 -
2016 nie uzyskała żadnego dochodu za dostarczanie wody".
W roku 2015 Gmina Łaskarzew poniosła
koszty inwestycyjne (modernizacja i remont stacji uzdatniania wody
Melanów, rozbudowa sieci wodociągowej Lipniki) 1.700.000,00 złotych,
"Franek chcesz zarobić" w 2015 roku poniósł koszty
eksploatacyjne na czterech stacjach uzdatniania wody w raz z infrastrukturą
369.944,76 złotych.
MOŻNA???
Ale to nie tylko winna jest po stronie organu wykonawczego
gminy. Największa winna jest po stronie Radnych kadencji 2010 - 2014 i kadencji
2014 - 2018 (dziewięciu Radnych poprzedniej kadencji oraz czterech Radnych
nowej kadencji). To Rada Gminy określa zasady gospodarowania mieniem
komunalnym, w tym również cel (przeznaczenie) poszczególnych składników
majątku komunalnego. Natomiast przepisy szczególne(ustawa o gospodarce
komunalnej, ustawa o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu
ścieków) wskazują na szersze kompetencje Rady Gminy w sferze majątkowej
np. w zakresie wyboru sposobu prowadzenia i form gospodarki komunalnej, wysokości
cen i opłat, sposobu ustalania cen i opłat za usługi komunalne, cenników i
taryfikatorów za dostarczaną wodę i odprowadzanie ścieków oraz wszelkie usługi
o charakterze użyteczności publicznej.
Każdy
ma prawo zadać pytanie - czy
wpłaty mieszkańców za używaną wodę należałoby uznać za wynagrodzenie za
czynności władztwa publicznoprawnego(administrowanie i zarządzaniem
mieniem), czy uznać za wynagrodzenie za czynności nie władcze
(gospodarowanie mieniem), czy uznać
za wynagrodzenie za czynności zaliczanych do zadań własnych gminy???
